برخلاف رویکرد فکری و منطقی، که مبنای خودش را مفاهیم اقتصادی و نظامی قرار داده است. رویکرد تکاملی تفکرات داروین را برای انتخاب مسیر کسب و کارها مناسب تر می داند. بر مبنای این تفکر استراتژی، انسان جزئی از جامعه زیستی و در راس زنجیره قرار دارد. به همین دلیل اصولی چون اصل بیولوژیکی انتخاب طبیعی را مطرح میکنند. در این اصل راهبردهای مدیریتی کم اهمیت بوده و تاکید بر تناسب محیطی است. مناسب ترین استراتژی ها توسط محیط و بازار مشخص و تعیین شده و مدیران اجرایی بهتر در این بازار پیشرفت کرده و نجات پیدا می کنند و ماباقی حذف میشوند.
استراتژی درگیری مداوم برای بقا در یک جنگل مه آلود، متراکم و بسیار شلوغ است.
هندرسون
نکته قابل توجه این است که مساله رقابت خیلی قبل تر از استراتژی مطرح شده است. به نوعی می توان گفت الهام بخش این رویکرد قانون زیست شناس روس گاوس برای بقاست. او در آزمایشات خود نتایج جالبی را بیان کرده که در کسب و کارها الهام بخش افرادی چون هندرسون تحت اصل بیولوژیک ممانعت رقابت competitive exclusion principle بوده است. گاوس بیان میکند وقتی دو موجود زنده از یک جنس و از یک گونه را با اندکی غذا در یک شیشه دهان گشاد قرار دهیم احتمالا هر دو جان خود را از دست خواهند داد. این درحالیست که با همان میزان غذا گونه هایی که تفاوت کمی دارند احتمالا هر دو زنده خواهند ماند. علت این پدیده اینست که گونه های یکسان موجودات زنده از شیوه های مشابهی برای زنده ماندن استفاده میکنند و همین امر همزیستی آنها را ناممکن خواهد کرد. نتیجه گیری هندرسون از مطالعات گاوس این بود که بقای کسب و کار در یک محیط رقابتی به استراتژی های ایجاد تمایز بستگی دارد. این تمایز و اختلاف رویکرد در تصمیم گیری ها باعث بقا و رشد در بازار خواهد شد.
تکامل گرایان معتقدند بازار علاوه بر پیچیده بودن و غیرقابل پیش بینی بودن امکان داشتن هر گونه مزیت رقابتی را سلب میکند. استراتژیست های ماهر بوسیله ماتریس ها و ابزارهای کلاسیک تدوین استراتژی، تنها می توانند مزیتی موقتی خلق کنند که آن هم به سرعت توسط رقبا قابل تقلید است زیرا تمامی نوشته های مایکل پورتر برای همگان قابل دسترس است!
شیوه های رسمی برای بلندمدت قادر نخواهند بود به عنوان مزیت رقابتی ایفای نقش کنند. رسمی بودن آنها باعث می شود که تقلید و کپی برداری از آنها ساده باشد. رفتن به دانشکده کسب و کار راه کسب ثروت انبوه نیست. زیرا ورود به این دانشکده ها برای همه امکان پذیر است.
مک کلوسکی
اگر بازار انتخاب کننده استراتژی برتر است معیار سلامت بازار چیست؟
در بخش قبل گفتیم که استراتژی های آگاهانه و برنامه ریزی شده ناکارآمد هستند. بنابر این کارایی بازار را می توان از طریق میزان طرح های متنوع و جدیدی که به بازار ارائه شده است بدست آورد. هر چقدر میزان نرخ تاسیس و انحلال شرکت بیشتر باشد، سلامت و پویایی اقتصادی بهتر ارزیابی میشود.
چگونه می توان بر اساس رویکرد تکاملی استراتژی را تعیین کرد؟
رویکرد تکاملی موضع مبهمی در قبال استراتژی دارند. از یک طرف ایجاد تمایز را به عنوان یکی از اصول خود معرفی میکنند و از طرفی دیگر راه کاری برای ایجاد تمایز مداوم و آگاهانه مطرح نمیکنند. بر این اساس مدیران باید تلاش کنند تا بیشتر در طرح های کوچک و مختلف سرمایه گذاری کرده و به بازار ارائه کنند. در مرحله بعد باید منتظر باشند تا مشخص شود کدام طرح ها موفق و کدامیک ناموفق هستند. در اینصورت بر روی طرح های موفق سرمایه گذاری کرده و طرح های ناموفق با بیرحمی حذف خواهند شد. این نگاه داروینی به این معناست که برای انتخاب بهترین استراتژی، بهترین کار اینست که اجازه انتخاب را به محیط بدهیم نه به مدیران.
